MEE-blog: Onwil bestaat niet

Ogen die veel hebben gezien, ogen van een moeder die net als vele moeders ziet dat een kind, haar eigen kind, worstelt, schreeuwt, onhandig uit de hoek komt en zich vaak in een andere wereld lijkt te begeven.

Levenservaring

Het is elke keer weer opnieuw een voorrecht om met mensen om tafel te zitten met een bulk aan levenservaring. Zoals deze moeder met tranen in haar ogen. Ze is hier gekomen omdat ze haar kind beter wil begrijpen. Ze is op zoek naar mensen die wel snappen wat ze doormaakt, geen oordeel hebben, luisteren en knikken van instemming. Die mensen treft ze hier, net als zij, ouder van een kind. Een kind bij wie alle informatie uit de wereld zo anders binnenkomt dan bij veel andere kinderen. Een kind die vaak overleeft in plaats van leeft en de dag gewoon neemt zoals die komt.

‘Lange tijd begreep ik hem niet’, vertelt ze. ‘Hij weerde mij soms af, reageerde niet op vragen en wilde perse iets en waarom? Ik begreep het niet. Je probeert van alles, je trekt alles uit de kast. Mensen uit je omgeving gaan je adviezen geven, helaas vaak adviezen waar je juist niet op zit te wachten. Til er niet zo zwaar aan, het is een fase. Strenger zijn, laten gaan joh, gaat vanzelf over. Tot de pijnlijkste, geef hem maar een middagje met mij mee’.

‘Ik begrijp hem nu een stuk beter’, vertelt de moeder die naast mij aan de tafel zit. ‘Ik zie nu als het ware de strijd die hij dagelijks voert. Zien ja. Doordat je leert om anders te kijken. Ik zie nu afweer bij te dichtbij komen op een onvoorbereid moment. Ik zie weigering en afkeer van eten als ik de deksels van de pannen haal en iedereen luidruchtig aanvalt, tja overgevoelige zintuigen….. Hij doet zo zijn best, wat ik eerst dus niet zag. Ik dacht steeds vaker, hij doet het erom, je wilt gewoon niet, je bent dwars, je zoekt de grenzen op’.

Kinderen doen het goed als ze het kunnen, onwil bestaat niet

De vierde avond van de ouderbijeenkomst autisme begint. Bovenstaande uitspraak heb ik in grote letters op een flap-over gezet. Moeders komen altijd met deze vraag: ‘ hoe zit het nou met onwil/ onmacht?’. Ik laat iedereen situaties bedenken van thuis waarin ze overtuigd zijn van onwil. We kijken samen naar een mooie documentaire waarin we kinderen zien met gedrag wat we prima zouden kunnen labelen als ‘onwillig’. En nu de ‘autibril’ opzetten, zeg ik. Na drie bijeenkomsten weten deze moeders wat ik daarmee bedoel. Je kijkt als het ware vanuit 4 gebieden. Door het ‘in stukjes waarnemen’ geeft het kind een andere betekenis aan dagelijkse zaken. Op 4 gebieden zie je daardoor problemen ontstaan. Als we de ingebrachte situaties koppelen aan één of meerdere gebieden zien we ‘hij weet niet hoe, hij weet niet waar, wanneer, wat of wie. Hij is het overzicht kwijt, voelt niet aan wat de ander bedoelt. Wil hij niet? Hij wil dolgraag, maar is onmachtig als de omgeving hem geen duidelijkheid geeft.

Dat ene kostbare moment kwam toen deze moeder de onduidelijkheid voor haar zoon ondertitelde ( gouden tip: benoem, ondertitel en ga uit van onmacht). Hij ontweek haar vaak bij thuiskomst. En ze vroeg standaard ‘hoe was het op school’?. Nu begreep ze dat hij terugkijken op een hele schooldag waarschijnlijk niet kon, dat ze wellicht te snel vragen stelde en hij eerst even moest omschakelen. Dit benoemde ze en daarna vroeg ze of dit klopte. ‘Ja’, zei hij. ‘Ik weet nooit wat ik moet zeggen mam, daarom loop ik weg. Mijn hoofd is gewoon te vol, laat me alsjeblieft even bijkomen op een rustige plek’. En hij keek met andere ogen naar zijn moeder. Ze zag het eindelijk. Hij pakte haar vast en zei ‘ik wil wel bij je zijn, maar op zo’n moment lukt het gewoon niet. Maar nu wel’.

Sara, MEE-consulent